ပယင်းဘီယာရဲ့ မွှေနှောက်နေတဲ့ အမြှုပ်အောက်မှာ လျှော့တွက်ခံရတဲ့ အပင်ရတနာတစ်ခု ရှိပါတယ်။ ၉ ရာစုအစောပိုင်းကတည်းက ဥရောပဘီယာချက်လုပ်သူတွေက သဘာဝတာရှည်ခံပစ္စည်းအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ယနေ့ခေတ်မှာတော့ ၎င်းရဲ့ထူးခြားတဲ့ ခါးသက်မှုနဲ့ ရနံ့ကြောင့် ဘီယာချက်လုပ်ရာမှာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအပင်မျိုးကတော့ ဟော့ပ်စ်ပါ။
၁။ ဟော့ပ်စ်- ဘီယာချက်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုသော မှော်လက်နက်
ဟော့ပ် (Humulus lupulus) ကို မြွေဟော့ပ်ဟုလည်း လူသိများပြီး Cannabaceae မျိုးရင်းဝင် နှစ်ရှည်ခံ တွယ်တက်ပင်တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ၇ မီတာကျော်အထိ ကြီးထွားနိုင်သည်။ ၎င်းတွင် သိပ်သည်းသော ဖန်ခွက်ပုံ ပန်းပွင့်များရှိပြီး ရုက္ခဗေဒအရ ဖန်ခွက်ပုံ ဟုခေါ်ပြီး နူးညံ့သော အစိမ်းရောင် အစေးပွင့်ချပ်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ရင့်မှည့်သောအခါ ဟော့ပ်၏ ဖန်ခွက်များတွင် အန်သိုဆိုင်ယာနင် ဂလင်းများဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားပြီး အစေးနှင့် အဆီအနှစ်များကို ထုတ်လွှတ်ကာ ဟော့ပ်မျိုးစိတ်၏ ထူးခြားသော အရသာနှင့် ရနံ့ကို ဖန်တီးပေးသည်။ ဟော့ပ်ဖန်ခွက်များကို များသောအားဖြင့် သြဂုတ်လကုန် သို့မဟုတ် စက်တင်ဘာလတွင် ခူးဆွတ်ကြသည်။
ရှေးခေတ် အီဂျစ်ခေတ်ကတည်းက ဟော့ပ်ကို ဆေးဖက်ဝင်အပင်အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ရောမခေတ်မှာ အသည်းရောဂါတွေနဲ့ အစာခြေစနစ်ဆိုင်ရာရောဂါတွေကို သက်သာစေဖို့ အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ၁၃ ရာစုကတည်းက အာရပ်ဒေသမှာ ဖျားနာမှုနဲ့ ဘေလုံးရောဂါတွေကို သက်သာစေဖို့အတွက် ဟော့ပ်ကို ကောင်းမွန်တဲ့ဆေးတစ်လက်အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဘီယာတွင် ဟော့ပ်စ်အသုံးပြုမှုကို ၉ ရာစုတွင် ဥရောပသို့ ပြန်လည်ခြေရာခံနိုင်သည်။ အစပိုင်းတွင် ၎င်းတို့ကို ၎င်းတို့၏ တာရှည်ခံဂုဏ်သတ္တိများကြောင့် ဘီယာတွင် ထည့်သွင်းခဲ့ကြသည်။ အလယ်ခေတ်အတွင်း ဂျာမန်ဘုန်းကြီးကျောင်းများရှိ ဘီယာချက်လုပ်သူများသည် ၎င်းသည် မုယောစပါး၏ ချိုမြိန်မှုကို ဟန်ချက်ညီစေနိုင်ပြီး ဘီယာကို လန်းဆန်းစေသော ခါးသက်မှုနှင့် ကြွယ်ဝသော ရနံ့တို့ဖြင့် ပေးစွမ်းနိုင်ကြောင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ထို့ကြောင့် ဘီယာချက်လုပ်ရာတွင် ၎င်း၏ အဓိကနေရာကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် စိုက်ပျိုးထားသော ဟော့ပ်စ်၏ ၉၈% ခန့်ကို ဘီယာချက်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းတွင် အဓိကအသုံးပြုကြပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဟော့ပ်စ်ထုတ်လုပ်သူဖြစ်သည်။
၂။ ဟော့ပ်စ်သည် ချက်လုပ်ခြင်းတွင်သာမက အကျိုးကျေးဇူးများစွာလည်း ရှိသည်။
၎င်းတို့၏ ထူးခြားသော ခါးသက်မှုနှင့် ရနံ့တို့ဖြင့် ဟော့ပ်စ်သည် ဘီယာချက်လုပ်ရာတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏တန်ဖိုးမှာ ဤထက် များစွာကျော်လွန်ပါသည်။
ခေတ်သစ်သုတေသနပြုချက်များအရ ဟော့ပ်တွင် α-အက်ဆစ်များ (အဓိကအားဖြင့် humulone) နှင့် β-အက်ဆစ်များ (အဓိကအားဖြင့် humulone)၊ ဖလေဗိုနောများ (quercetin နှင့် kaempferol)၊ ဖလေဗိုနွိုက် ၃-ဆီများ (အဓိကအားဖြင့် catechins၊ epicatechins နှင့် proanthocyanidins)၊ ဖီနောလစ်အက်ဆစ်များ (ferulic acid) နှင့် isoprene flavonoids (fulvic acid) အနည်းငယ်ပါဝင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက် alpha acids နှင့် beta acids များသည် ဟော့ပ်၏ ခါးသက်မှု၏ အဓိကရင်းမြစ်များဖြစ်သည်။
စိတ်ငြိမ်ဆေးနှင့် အိပ်စက်ခြင်းအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်- ဟော့ပ်တွင်ပါဝင်သော Humulone သည် GABA receptors များနှင့် ချိတ်ဆက်နိုင်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို သက်သာစေပြီး အိပ်စက်ခြင်းကို အားပေးသည်။ ဟော့ပ်တွင်ပါဝင်သော GABA သည် neurotransmitter GABA ၏ လုပ်ဆောင်ချက်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်ကို ဟန့်တားပေးသည်။ တိရစ္ဆာန်မော်ဒယ်စမ်းသပ်မှုတစ်ခုအရ ဟော့ပ်ထုတ်ယူမှု ၂ မီလီဂရမ်ပါဝင်မှုသည် circadian rhythm တွင် ညဘက်လှုပ်ရှားမှုကို ထိရောက်စွာ လျှော့ချနိုင်ကြောင်း ပြသထားသည်။ အဆုံးသတ်အနေဖြင့် ဟော့ပ်၏ စိတ်ငြိမ်ဆေးအာနိသင်သည် ဦးနှောက်တွင် လျင်မြန်စွာ inhibitory synaptic transmission အတွက် တာဝန်ရှိသော GABA receptors များ၏ မြှင့်တင်ထားသော လုပ်ဆောင်ချက်ကြောင့် ဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် လူများသည် စိတ်ငြိမ်ဆေးလက်ဖက်ရည်ပြုလုပ်ရန်အတွက် ဟော့ပ်ကို valerian နှင့် ရောစပ်လေ့ရှိသည်။
ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းနှင့် ရောင်ရမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်သည့် အာနိသင်များ- ဟော့ပ်တွင် ဖလေဗိုနောလ်၊ ရူတင် (ကွာစီတင်-၃-ရူတင် ဂလိုင်ကိုဆိုက်) နှင့် အက်စထရာဂါလိုဆိုက် (ကန်နိုဖီနောလ်-၃-ဂလူးကိုဆိုက်) ကဲ့သို့သော ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း အလားအလာမြင့်မားသော ဇီဝမော်လီကျူးများ ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့သည် ဓာတ်ပြုနိုင်သော အောက်ဆီဂျင်မျိုးစိတ်များမှ ပျက်စီးမှုကို ထိရောက်စွာ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ ထို့အပြင်၊ ဟော့ပ်ရှိ xanthol သည် ဖရီးရယ်ဒီကယ်များကို ဖယ်ရှားပေးနိုင်ပြီး NF-κB လမ်းကြောင်းကို ဟန့်တားပေးကာ နာတာရှည်ရောင်ရမ်းမှု (ဥပမာ အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းခြင်း) ကို သက်သာစေနိုင်သည်။
ဘက်တီးရီးယားပိုးသတ်ဆေး- ရှေးခေတ်အီဂျစ်ကတည်းက ဟော့ပ်စ်ကို အစားအစာများ ကြာရှည်ခံစေရန် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ဟော့ပ်စ်တွင်ပါဝင်သော ခါးသော α-အက်ဆစ်နှင့် β-အက်ဆစ်တို့သည် ဘက်တီးရီးယားပိုးသတ်ဆေးအာနိသင်ရှိပြီး Staphylococcus aureus၊ Enterococcus faecalis၊ Staphylococcus epidermococcus၊ Streptococcus mutans နှင့် Gram-positive ဘက်တီးရီးယားများ အပါအဝင် အဏုဇီဝအမျိုးမျိုး၏ ကြီးထွားမှုကို ဟန့်တားနိုင်သည်။ ၎င်းသည်လည်း ဘီယာသည် ရေသောက်ခြင်းထက် ရှေးယခင်ကတည်းက ပိုမိုဘေးကင်းရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဘက်တီးရီးယားပိုးသတ်ဆေးဂုဏ်သတ္တိများ ပေးစွမ်းရုံသာမက အယ်လ်ဖာအက်ဆစ်သည် ဘီယာ၏ အမြှုပ်တည်ငြိမ်မှုကိုလည်း ထိန်းသိမ်းရန် ကူညီပေးသည်။
အမျိုးသမီးများ၏ ကျန်းမာရေးကို ပံ့ပိုးပေးခြင်း- ဟော့ပ် အိုင်ဆိုပရီနီလ်နာရင်ဂျင် (fulminol နှင့် ၎င်း၏ဆင်းသက်လာသော အရာများမှ ထုတ်ယူထားသည်) သည် သွေးဆုံးချိန်တွင် 17-β-estradiol အဆင့် ကျဆင်းမှုကို ပြန်လည်ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည်။ ဟော့ပ် ပြင်ဆင်မှုများတွင် အပင်လောကတွင် လူသိများသော အစွမ်းထက်သော ဖိုင်တိုအီစထရိုဂျင်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည့် 8-isoprenylnaringin ပါဝင်သည်။ အမျိုးသမီးများတွင် သွေးဆုံးချိန်တွင် အပူတက်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်းနှင့် စိတ်ခံစားချက် အတက်အကျများကို သက်သာစေရန်အတွက် ဖိုင်တိုအီစထရိုဂျင်များအတွက် သဘာဝအစားထိုးအဖြစ် ဟော့ပ် ပြင်ဆင်မှုများကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ အမျိုးသမီး ၆၃ ဦးပါဝင်သော လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဟော့ပ် ပြင်ဆင်မှုများကို အသုံးပြုခြင်းသည် သွေးဆုံးခြင်းနှင့် ဆက်စပ်သော သွေးကြောမော်တာ ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် အပူတက်ခြင်းကို သက်သာစေနိုင်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။
အာရုံကြောများကို ကာကွယ်ပေးခြင်း- ဟော့ပ်တာပင်းများသည် သွေး-ဦးနှောက်အတားအဆီးကို ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ပြီး အာရုံကြောများကို ကာကွယ်ပေးကာ ဦးနှောက်အတွက် ရောင်ရမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ကာကွယ်ပေးခြင်းနှင့် အောက်ဆီဒေးရှင်းဖိစီးမှုကို လျှော့ချပေးနိုင်ကြောင်း သုတေသနပြုချက်များအရ တွေ့ရှိရသည်။ နောက်ထပ်လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဟော့ပ်အိုင်ဆိုအယ်လ်ဖာအက်ဆစ်သည် ဒိုပါမင်းအာရုံကြောထုတ်လွှင့်မှုကို အသက်ဝင်စေခြင်းဖြင့် ဟစ်ပိုကမ်ပယ်မှီခိုမှတ်ဉာဏ်နှင့် prefrontal cortex နှင့်ဆက်စပ်သော သိမြင်မှုလုပ်ဆောင်ချက်များကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဟော့ပ်တွင်ပါဝင်သော ခါးသောအက်ဆစ်သည် norepinephrine အာရုံကြောထုတ်လွှင့်မှုမှတစ်ဆင့် မှတ်ဉာဏ်လုပ်ဆောင်ချက်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ ဟော့ပ်အိုင်ဆိုအယ်လ်ဖာအက်ဆစ်သည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါအပါအဝင် ကြွက်များ၏ အာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါပုံစံအမျိုးမျိုးတွင် အာရုံကြောရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် သိမြင်မှုချို့ယွင်းခြင်းကို သက်သာစေနိုင်သည်။
၃။ ဟော့ပ်စ် အသုံးချမှု
Mordor အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ဟော့ပ်ဈေးကွက်အရွယ်အစားသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉.၁၈ ဘီလီယံရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပြီး ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂.၆၉ ဘီလီယံအထိ ရောက်ရှိရန် မျှော်လင့်ရပြီး ခန့်မှန်းကာလအတွင်း (၂၀၂၅-၂၀၃၀) တွင် နှစ်စဉ်တိုးတက်မှုနှုန်း ၆.၇၀% ရှိလာမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။ ဘီယာသောက်သုံးမှု တိုးတက်လာခြင်း၊ လက်မှုဘီယာ၏ ခေတ်ရေစီးကြောင်းနှင့် ဟော့ပ်အမျိုးအစားအသစ်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းတို့ကြောင့် ဟော့ပ်ဈေးကွက်သည် ဆက်လက်တိုးတက်နေမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။
ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်ခြင်း
ခုန်ပျံကျော်လွှားခြင်းသက်သတ်လွတ် ဆေးတောင့်ကို စတင်ရောင်းချပါပြီ။ ဤထုတ်ကုန်သည် စိတ်ငြိမ်စေသော အာနိသင်ရှိပြီး အိပ်စက်ခြင်းကို အထောက်အကူပြုသည်။
ပို့စ်တင်ချိန်: ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၄ ရက်