ထုတ်ကုန်အသစ် Melissa officinalis (သံပရာရည်)

Lemon balm သည် နှစ်ပေါင်း 2,000 ကျော် သမိုင်းကြောင်းရှိသည့် mint မိသားစုမှ နှစ်ရှည်ပင်ဆေးပင်ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် ဥရောပအလယ်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းနှင့် မြေထဲပင်လယ်ဝှမ်းတို့တွင် ဇာတိဖြစ်သည်။ ပါရှန်းရိုးရာဆေးပညာတွင် သံပရာရည်ကို ငြိမ်သက်စေပြီး အာရုံကြောကာကွယ်မှုဆိုင်ရာ အာနိသင်အတွက် အသုံးပြုထားသည်။ ၎င်း၏အရွက်များသည် သင်းပျံ့သော သံပုရာသီးရနံ့ရှိပြီး နွေရာသီတွင် ပျားများကို ဆွဲဆောင်နိုင်သော ပန်းဝတ်ရည်များပြည့်နေသော အဖြူရောင်ပန်းပွင့်လေးများ ထုတ်ပေးသည်။ ဥရောပတွင် သံပရာရည်ကို ပျားရည်ထုတ်လုပ်ရန်၊ အလှဆင်အပင်အဖြစ် နှင့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောအဆီများထုတ်ယူရန်အတွက် ပျားများကိုဆွဲဆောင်ရန်အတွက် သံပရာရည်ကိုအသုံးပြုသည်။ အရွက်ကို ဆေးဖက်ဝင်အပင်အဖြစ်၊ လက်ဖက်ခြောက်နှင့် အနံ့အရသာအဖြစ် အသုံးပြုကြသည်။

ပုံအရင်းအမြစ်- Pixabay

တကယ်တော့၊ ရှည်လျားတဲ့သမိုင်းကြောင်းရှိတဲ့ အပင်တစ်ပင်အနေနဲ့ သံပုရာသီးရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေက အိပ်စက်ခြင်းကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေရုံမကပါဘူး။ ၎င်းသည် စိတ်ခံစားချက်ကို ထိန်းညှိပေးခြင်း၊ အစာချေဖျက်ခြင်းကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ ကြွက်သားတောင့်တင်းခြင်းကို သက်သာစေခြင်း၊ အရေပြားယားယံခြင်းများကို သက်သာစေပြီး ဒဏ်ရာများကို ကုသရာတွင်လည်း ကူညီပေးသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ သုတေသနပြုချက်အရ သံပရာသီးတွင် မငြိမ်မသက်သောအဆီများ (ဥပမာ citral၊ citronellal၊ geraniol နှင့် linalool)၊ phenolic acids (rosmarinic acid နှင့် caffeic acid)၊ flavonoids (quercetin၊ kaempferol၊ and apigenin)၊ triterpenes (ursolic acid)၊ နှင့် oleanolic acid) နှင့် tannins၊ coumarins နှင့် အခြားသော ဒုတိယ ဇီဝဖြစ်စဉ်များ polysaccharides။

စိတ်ဓာတ်စည်းမျဉ်း-
လေ့လာမှုများအရ သံပုရာသီး 1200 mg ကိုနေ့စဉ်ဖြည့်စွက်ခြင်းဖြင့် အိပ်မပျော်ခြင်း၊ စိုးရိမ်စိတ်၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ ကမောက်ကမဖြစ်မှုဆိုင်ရာ ရမှတ်များကို သိသိသာသာ လျော့နည်းစေကြောင်း လေ့လာမှုများက ဖော်ပြသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သံပရာရည်တွင် rosmarinic acid နှင့် flavonoids ကဲ့သို့သော ဒြပ်ပေါင်းများသည် GABA၊ ergic၊ cholinergic နှင့် serotonergic စနစ်များအပါအဝင် ဦးနှောက်အချက်ပြလမ်းကြောင်းအမျိုးမျိုးကို ထိန်းညှိပေးသောကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှုကို သက်သာစေပြီး အလုံးစုံကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်ပေးသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

အသည်းကာကွယ်ရေး-
ကြွက်များတွင် အဆီများသောအရက်မရှိသော steatohepatitis (NASH) ကို လျှော့ချရန် သံပရာလစံပယ်ထုတ်၏ ethyl acetate အပိုင်းကို ပြသထားသည်။ သံပရာရည်ထုတ်နှုတ်ခြင်းနှင့် rosmarinic အက်ဆစ်သည် lipid စုဆောင်းမှု၊ အသည်းရှိ triglyceride အဆင့်နှင့် fibrosis တို့ကို လျှော့ချနိုင်ပြီး ကြွက်များတွင် အသည်းပျက်စီးမှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေကြောင်း သုတေသနပြုတွေ့ရှိခဲ့သည်။

ရောင်ရမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ခြင်း-
သံပရာရည်မှာ ဖီနိုလစ်အက်ဆစ်၊ flavonoids နှင့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောဆီများ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်မှုကြောင့် ရောင်ရမ်းမှုကို သိသိသာသာ သက်သာစေပါတယ်။ ဤဒြပ်ပေါင်းများသည် ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချရန် အမျိုးမျိုးသော ယန္တရားများဖြင့် လုပ်ဆောင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ သံပရာရည်သည် ရောင်ရမ်းမှုတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်သည့် ရောင်ရမ်းမှုဖြစ်စေသော cytokines ထုတ်လုပ်မှုကို ဟန့်တားနိုင်သည်။ ၎င်းတွင် cyclooxygenase (COX) နှင့် lipoxygenase (LOX) ၊ prostaglandins နှင့် leukotriene ကဲ့သို့သော ရောင်ရမ်းမှုဖြစ်စေသော ဖျန်ဖြေပေးသည့် အင်ဇိုင်းနှစ်ခုလည်း ပါရှိသည်။

Gut Microbiome Regulation-
သံပရာရည်သည် အန္တရာယ်ရှိသော ရောဂါပိုးမွှားများကို ဟန့်တားခြင်းဖြင့် အစာအိမ်အတွင်းရှိ အဏုဇီဝပိုးများကို ထိန်းညှိပေးကာ ကျန်းမာသန်စွမ်းသော ရောဂါပိုးမွှားများ၏ ဟန်ချက်ညီမှုကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ လေ့လာမှုတွေအရ သံပယိုရည်မှာ prebiotic အာနိသင်တွေရှိနိုင်ပြီး အကျိုးပြု အူလမ်းကြောင်းဘက်တီးရီးယားတွေ ကြီးထွားမှုကို အားပေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။Bifidobacteriumမျိုးစိတ်။ ၎င်း၏ Anti-inflammatory နှင့် Antioxidant ဂုဏ်သတ္တိများသည် ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချရန်၊ အူဆဲလ်များကို ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ဖိစီးမှုမှ ကာကွယ်ပေးပြီး အကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားများ ကြီးထွားရန်အတွက် ပိုမိုအဆင်ပြေသော ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးပေးပါသည်။